ویتامین P اصطلاحی است که به گروهی از ترکیبات گیاهی مانند بیوفلاونوئید ها اطلاق می شود ولی این ترکیبات دقیقا ویتامین نیستند.
انواع مختلفی از فلاونوئید ها در میوه ها، سبزیجات، چای، کاکائو و شراب یافت می شود. این ترکیبات در رنگ محصولات گیاهی، محافظت از گیاهان در برابر اشعه فرابنفش (UV) و ایجاد خواص سلامتی نقش دارند.
انواع فلاونوئید ها و منبع غذایی این ترکیبات:
فلاونوئید ها، اغلب به عنوان بیوفلاونوئیدها شناخته می شوند و جزئی از خانواده ترکیبات پلی فنولی گیاهان هستند و در شش طبقه دسته بندی می شوند.
وقتی برای اولین بار فلاونوئید ها توسط دانشمندان از گیاهان استخراج شدند، در ابتدا گمان کردند که این محصول نوعی ویتامین است و آن را ویتامین P نامیدند. امروزه دیگر از این نام استفاده نمی شود و فلاونوئید ها، ویتامین نیستند.
فلاونوئید ها در گیاهان برای پیشگیری از عفونت ها، مراقبت در برابر نور خورشید، استرس های محیطی و جذب حشرات برای گرده افشانی نقش دارند. همچنین این ترکیبات در رنگ های گیاهان و میوه ها مانند توت ها گیلاس و گوجه فرنگی نیز نقش دارند.
بعضی از انواع فلاونوئید ها از قرار زیر است:
فلاونول ها: بیشترین منبع فلاونوئید ها در رژیم غذایی فلاونول ها هستند و شامل کمپفرول، کوئرستین، میریستین، و فیستین هستند. این ترکیبات در روغن زیتون، توت ها، پیازها، انگور و چای وجود دارد.
فلاون ها: این ترکیبات در منابع غذایی ما به طور گسترده ای وجود دارند برای مثال در جعفری، آویشن، نعنا، کرفس و بابونه به میزان زیادی وجود دارند.
فلاون تریول ها: این زیرگروه شامل کاتچین ها مانند اپی کاتچین و اپی گالوکاتچین است که به میزان زیادی در چای سبز، سیاه و اولانگ وجود دارد. همچنین در کاکائو، سیب ها و انگور نیز این فلاونوئید ها وجود دارند.
فلاونون ها:این نوع از فلاونوئید ها در مرکبات یافت می شوند و در طعم تلخ موجود در پوست پرتقال، لیمو و سایر مرکبات نقش دارند.
ایزوفلاون ها: جنیستئین و دیادزین دو ایزوفلاون شناخته شده هستند که در دانه های سویا و سایر محصولات سویا یافت می شوند.
آنتوسیانیدین ها: بیشتر میوه ها و سبزیجات قرمز، آبی و یا بنفش مانند بلوبری، توت فرنگی و انگورها رنگ خود را از آنتوسیانیدین ها می گیرند.
تاثیر بر سلامتی:
فلاونوئید ها تاثیرات بسیاری بر سلامتی دارند و از بروز بیماری های قلبی، دیابت و سایر بیماری ها جلوگیری می کنند. بیشترین تاثیر مثبت این مواد بر سلامتی نقش فلاونوئید ها به عنوان آنتی اکسیدان ها است. مطالعات نشان داده اند که این مواد باعث کاهش تولید رادیکال های آزاد می شوند و از این طریق از آسیب سلولی پیشگیری می کنند.
سلامت مغز:مطالعات فراوانی بر فلاونول های کاکائو پیشنهاد کرده اند که این ترکیب می تواند از سلول های مغزی محافطت کند و سلامت مغز را از طریق بهبود پیام رسانی به چرخه های سلولی که مسئول محافظت از سلول و حافظه هستند، ارتقا می دهد.
دیابت:مطالعات نشان داده اند که دریافت میزان زیادی از فلاونوئید ها با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو همراه بوده است.
بیماری های قلبی: مطالعات نشان داده اند که دریافت بعضی از انواع فلاونوئید ها به خصوص فلاونول ها، آنتوسیانیدین ها و پروآنتوسیانیدین ها با کاهش خطر معنادار بیماری های قلبی مرتبط است.
بیماری های آلرژیک: بیماری های آلرژیک اغلب با میزان بالای استرس اکسیداتیو در ارتباط است. بعضی از بیماری های آلرژیک مانند آسم، آبریزش بینی و اگزما می توانند به دریافت میزان بالای فلاونوئید ها پاسخ مثبت بدهند. فلاونوئید ها می توانند در از بین بردن رادیکال های آزاد و گونه های فعال اکسیژن کمک کننده باشند. در نتیجه از این طریق میزان حساسیت و التهاب ناشی از بیماری هایی مانند آسم را نیز کاهش می دهد.
دوز و میزان مصرف:
فاونوئیدها میزان مصرف مشخصی ندارند و برای رشد و نمو افراد نیز ضروری نیستند. رژیم غذایی که غنی از مواد غذایی کامل و متنوع باشد، خود شامل فلاونوئید ها هستند و از این طریق می توانند فواید سلامت این مواد را نیز به بدن فرد برسانند.
بنابراین، مصرف این مواد از طریق رژیم غذایی ضروری به نظر نمی رسد ولی امروزه مکمل های زیادی که شامل انواعی از فلاونوئید ها مانند کوئرستین، و روتین هستند در بازار موجودند.
نتیجه گیری:
فلاونوئیدها، که به اسم ویتامین پی شناخته می شوند یکی از گروه های بزرگ ترکیبات گیاهی هستند که در میوه ها پررنگ، گیاهان، کاکائو و چای یافت می شوند.
این ترکیبات میتوانند به عنوان آنتی اکسیدان ها بدن را از ابتلا به بیماری های مزمن دور نگه دارند و تاثیرات سلامتی زیادی داشته باشند. توصیه می شود افراد برای دستیابی به تمام فواید سلامتی فلاونوئید ها، ترکیب مختلفی از مواد غذایی گیاهی را مصرف کنند و در صورتی که رژیم غذایی مناسبی ندارند، مکمل های مختلفی از این مواد در دسترس هستند.
